Baloney Detection Kit
(Tom Lassing)
01/09 9:00
Carl Sagen publiceerde in de jaren tachtig een stuk waarin hij ook aangaf een set vragen te hebben waarmee hij waar of onwaar van bepaalde claims en beweringen uit elkaar kon houden.
Misschien heb ik dat toen ook ooit gezien of gelezen, maar mijn persoonlijke set vragen die ik stel komt redelijk overeen.
Stel dat je 'iets' hoort. Iemand komt met een visie, een mening.
Is dat serieus, of is iemand een eigen waarheid aan het creëren?
Vraag één is dus, wie is de persoon of de organisatie die met de claim komt? Is dat een bekend persoon of organisatie die bekend staat om haar grondige onderzoek of eerdere geode analyses, of is het een organisatie die bekend staat om haar voortdurende soortgelijke complotten en of zelfs keiharde leugens die nooit uitkomen? Wat is de motivatie van die persoon of organisatie? Wie betaalt deze persoon of organisatie?
Is de bewering in de lijn van de meerderheid van de wetenschappers, of is er één persoon, niet zijnde een wetenschapper, die met de beweging is gekomen? Dit kan en mag, maar dan komt de volgende vraag...
Wat ook belangrijk is, is dat de claims onafhankelijk door een of meerdere derde partij zijn bevestigd. Ooit was de theorie van de tectonische platen een radicaal nieuw idee. Het ging vol in tegen bestaande theorieën en tegen de meerderheid van de wetenschappers. Dat was dus in eerste instantie een rode vlag. Toen anderen de claims begonnen te bevestigen ging dat radicale er vanaf en uiteindelijk (na zo'n 50 jaar) werd het idee algemeen aanvaard. Zo ook met de noodzaak van vitamine C... Men wist al 50 jaar lang dat op lange reizen vers fruit je gezond hield. Het duurde meer dan 50 jaar voor de Britse Marine dat idee accepteerde en het verplicht stelde dat aan boord genoeg fruit was.
De volgende vraag die je jezelf kan stellen: Is de bewering 'logisch'? Bijvoorbeeld 1% rendement per dag. Is dat een haalbaar of normaal rendement? Neen, dus zeer waarschijnlijk tot vrijwel zeker baloney. In dit geval is de wereld ook vol van eerdere organisaties die dat beloofden en keer op keer was het ook oplichting. Zie ook de volgende vraag.
Wat namelijk ook belangrijk is, is of er al mensen zijn die de claim bezien hebben en afgewezen hebben? Wat zijn de argumenten voor de afwijzing? Denk aan de mensen die denken dat de aarde plat is.
Is de claim die gedaan is deels gelijk aan al bestaande claims? En vervolgens, hoe wijkt deze nieuwe claim daar dan vanaf? Is het een aanvulling, of blijven er door deze nieuwe claim eigenlijk meer vragen dan antwoorden over? Een aardige aanvulling is ook of de claim overeenkomt met betaande natuurwetten? Of is het slecht een losstaande claim, zonder verdere onderbouwing.
Goed is ook te kijken naar positieve bewijzen voor je claim? Bijvoorbeeld een tastbaar bewijs. Denk hierbij aan de vele beweringen voor gratis energie die je uit de lucht haalt. Heb je die machine, of heb je alleen beweringen over die machine? Het maakt nogal wat uit... De wereld is vol met mensen die het beweren. De keiharde bewijzen zijn uiterst zeldzaam... als ze al bestaan.
Carl Sagen had het over een draak in zijn garage.
Hij deed zijn garage open en liet naar binnen kijken.
- Maar ik zie geen draak!
Komt omdat deze draak onzichtbaar is.
- Kunnen we dan kalk op de grond gooien en zijn pootafdrukken zien?
Deze draak 'zweeft'
- Kunnen we dan met infrarood kijken?
Deze draak is koudbloedig. Je kan hem met infrarood dus niet zien.
En uiteindelijk komt het er op neer dat je met geen mogelijkheid kan bepalen of de draak er nu wel of niet is. Wat je ook vraagt of voorstelt, het kan niet bewezen worden dat de draak er wel of niet is.
De één beweert van wel, de ander kan het niet bewijzen of ontkrachten.
Zeg het dan maar? Is er een draak?
|