Dutch Disease voor Rusland
(Tom Lassing)
21/09 8:29
Toen Nederland het Groningse gas ontdekte en ging oppompen gebeurde er iets wat in de wereld nog niet eerder was voorgevallen. Een moderne economie werd geconfronteerd met de inkomsten van enorme hoeveelheden aan bodemschatten en dat had een enorme impact op de totale economie en samenleving.
De gulden werd heel hard en dat betekende dat het buitenland de Nederlandse goederen niet meer kon betalen. De maak industrie van Nederland ging verloren door de gasinkomsten uit Groningen. Nederland werd schatrijk, terwijl de werkloosheid en armoede bij de bevolking de pan uit rezen.
De wereld is dat Dutch Disease gaan noemen.
Rusland heeft dat ook. Rusland begon 10 jaar geleden heel bewust enorme hoeveelheden aan energie aan Europa te verkopen. Het land verkreeg daarmee enorme inkomsten, maar de sterke roebel maakte ook dat de Russiche maak industrie verdween. Rusland ging haar onderdelen simpelweg op de wereldmarkt kopen en wat Rusland nog deed, was buitenlandse producten in Rusland in elkaar zetten.
Daar is niets mis mee, zolang de economie maar 'open' is.
Immers stroomt het geld toch wel binnen vanwege de enorme energie inkomsten. Je kan als land blijven doen alsof je het zelf maakt, maar in feite ben je niet meer aan het doen dan 'in elkaar zetten'. Dat voegt verder economisch gezien weinig toe.
De oorlog in Oekraïne veranderde veel.
Ineens staan veel van de producten die er toe doen op sanctielijsten. Rusland kan dus lang niet al haar producten nog in elkaar zetten, want er missen belangrijke onderdelen. Dit heeft een enorme impact op de economie.
Toch merken Russen daar zelf nog niet zo veel van, want door de toegenomen onzekerheid zijn veel Russen gestopt met dure goederen kopen.
De detailhandel in Rusland ligt dus nu ook op haar gat. Winkelcentra zijn vrijwel leeg. Er komen vrijwel geen bezoekers meer.
In die winkelcentra zijn ook heel veel westerse bedrijven verdwenen. Ikea bijvoorbeeld heeft al haar vestigingen gesloten en is vertrokken. McDonalds ook. Soms hebben Russische ondernemingen de filialen overgenomen, maar de producten zijn veranderd en klanten blijven massaal weg.
Heel veel werkgelegenheid in de service sector is mede daar door verdwenen. Honderdduizenden Russen raakten de laatste maanden hun ban kwijt. Die Russen geven nu minder uit en de vraag naar services is ds verder afgenomen.
Rusland begon met een kas waarin meer dan 800 miljard dollar aan valuta tegoeden zat. 300 miljard daarvan is door sancties bevroren.
Ook 300 miljard is al uitgegeven. De oorlog in Oekraïne begon financieel gezien zo goed voor Rusland. Olie en gas schoten omhoog in prijs en Europa betaalde wel. Dit leek de oorlog wel te kunnen financieren.
Maar het feest duurde niet lang. Europa gaf aan te werken aan een strategie waarbij het over een paar jaar zonder Russische energie verder zou gaan. Rusland besloot daarop dat proces te versnellen en de leveringen aan Europa nu al enorm te verminderen. Lastig voor Europa, maar ook geen inkomsten meer voor Rusland. Ze moesten sneller uit hun kasvoorraden putten.
Rusland besloot China en India te vragen energie af te nemen. Die landen deden dat graag, maar wel met forse kortingen. Rusland heeft nu wel wat omzet, maar niet de winst. De energie naar die landen brengen is namelijk enorm veel duurder en vervolgens krijgen ze nog 20% korting. Ook is het volume dat Rusland aan die landen kan verkopen veel lager. Er zijn simpelweg geen schepen voor en de schepen die er zijn, zijn bijna niet te verzekeren.
Ook Russen moeten blijven eten en niet alles valt onder sancties. Het is dus niet zo dat Ruslands economie volledig tot stilstand gekomen is. Maar... de situatie is wel ernstig. Zowel op de korte termijn als op de lange termijn.
Zelfs de Russische energie productie is afhankelijk van westerse kennis en materialen. Ruslands capaciteit om de energie boven de grond te halen neemt nu al ernstig af. Als oliepijpleidingen niet meer stromen, dan slibben de pijpen dicht. Zeker in de winter is dat snel het geval. Als dus een pomp kapot gaat en niet snel vervangen kan worden, dan houdt het voor heel die pijplijn op. Het is niet mogelijk een eenmaal dichtgeslibte pijplijn weer opnieuw op te starten. Je moet simpelweg een nieuwe pijplijn aanleggen. Dit vergt enorme investeringen. Zelfs de machines om die pijplijn aan te leggen kan Rusland nu niet onderhouden.
Denk ook in de landbouw aan John Deere machines. Die kan alleen John Deere onderhouden. Als die dus niet meer in Rusland actief zijn, dan kan je die machines ook afschrijven. Rusland is binnenkort geen enorme energie leverancier meer, puur omdat het ze niet langer lukt om enorme hoeveelheden energie uit de bodem te halen. Rusland gaat in 2023 ook minder voedsel kunnen verbouwen.
Rusland ziet nu ook een enorme brain drain. Veel talentvolle jonge Russen verlaten Rusland. Nu kan dat nog, want er is officieel geen oorlog. Ze gaan dus weg voor Rusland eventueel alsnog een oorlog verklaard. Als Rusland dat doet, dan moeten die jongeren namelijk verplicht onder de wapenen.
Die jongeren gaan voor een deel nooit meer terug komen. Ook voor de lange termijn is dus een enorme probleem ontstaan.
Er is steeds minder werk en als je werkloos raakt, dan wordt je ook verplicht de dienst in te gaan. Een uitkering kan je namelijk wel vergeten.
Zijn er nog lichtpuntjes voor Rusland?
Eerlijk gezegd? Neen, ik zie ze niet. Officieel spreken economen van enkele procenten aan krimp, maar ik denk dat Rusland zichzelf toewerkt naar een krimp van misschien uiteindelijk in 2023 of 2024 wel 50% ten opzichte van 2021.
Ook de wapenindustrie in Rusland ligt nu op haar gat. Rusland was goed voor 19% van de wereldhandel in wapens. Dat is nu naar bijna nul teruggevallen en gezien de resultaten op het slagveld verwacht ik dat niet veel landen nog graag Russische wapens willen kopen. Ook in Russische wapens zaten heel veel westerse onderdelen. Russische drones bijvoorbeeld waren volgestopt met Franse en Japanse elektronica. Rusland heeft daar nu geen alternatief voor en koopt nu Iraanse drones.
De oorlog in Oekraïne kost Rusland enorm veel. De soldaten krijgen een hoog loon toegezegd, maar Rusland keert dat hoge loon nog altijd niet uit. De onvrede onder soldaten neemt daarover fors toe. Er is ter waarde van vele miljarden aan dure munitie verschoten en wat heeft Rusland daar mee gewonnen?
Dat wat ze in Oekraïne met veel strijd veroverd hebben, is door hen zelf totaal vernietigd. De economische waarde daarvan is negatief. Oostelijk Oekraïne was zeer welvarend. Veel welvarender als dat Rusland is. Het is allemaal weg. Het behouden van de veroverde gebieden kost enorm veel geld en dagelijks verliezen minstens 200 soldaten van Rusland hun leven.
Dit kan niet anders dan een enorme nederlaag voor Rusland worden.
De Russische economie is van onder tot boven kapot. Zelfs al zou de oorlog nu eindigen, dan nog zie ik niet snel verbeteringen. Rusland zal bij een nederlaag mogelijk schadevergoedingen moeten betalen en mogelijk worden de in beslag genomen Russische bezittingen daar wel voor gebruikt. We praten over tenminste 300 miljard aan Russische tegoeden die in het westen bevroren zijn.
Ik heb gisteren ook een video gemaakt.
|
